Η αρχή της χριστιανικής – εκκλησιαστικής ζωής και ιστορίας της περιοχής ανάγεται σ’ αυτούς τους αποστολικούς χρόνους, όταν o Απόστολος Παύλος άφησε τον μετέπειτα Ευαγγελιστή Λουκά στους Φιλίππους, όπου και παρέμενε επί πέντε χρόνοι (51 -56
Οι πρόσφατες σαφείς μαρτυρίες για την επισκοπή Τοπείρου προέρχονται από τους πρωτοβυζαντινούς χρόνους και μάλιστα τον 4ο και 5ο αιώνα. Έτσι αναφέρονται ονόματα επισκοπών της πόλεως στα πρακτικά της Γ΄ (431 μ.Χ.) και Δ΄ (451 μ.Χ.) Οικουμενικής Συνόδου.
Το Περιθεώριο βρίσκεται στο Βορειοδυτικό άκρο της Βιστονίδος λίμνης και είναι η τρίτη ονομασία μίας και της αυτής πόλεως. Το πρώτο γνωστό όνομά της ήταν Cosinto. Πριν από τους Ρωμαϊκούς χρόνους πιθανώς να είχε άλλη ονομασία Τύνδη ή Καρτερά. Στην
Κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας επειδή οι δύο γειτονικές Μητροπόλεις Ξανθείας (Τοπείρου) και Περιθεωρίου, δεν μπορούσαν ν’ ανταποκριθούν στις δυσβάστακτες, τακτικές και έκτακτες, εισφορές, χαράτσια πού έπρεπε να καταβάλλουν κάθε τόσο στον
Η Τοπική Εκκλησία ως Μητρόπολη Ξάνθης και Περιθεωρίου της όποίας τα όρια συμπίπτουν με τα όρια του Νομού, συνεχίζει και σήμερα το δια μέσου των αιώνων το έργο της. Η Ιερά Μητρόπολη περιλαμβάνει 83 ενορίες από τις όποίες οι δέκα είναι εντός της
Χρονολογική κατάταξη ιερωμένων που διετέλεσαν Επίσκοποι και Μητροπολίτες της Μητροπόλεως